روز گذشته شبکه اطلاع‌رسانی تولید و تجارت ایران آماری منتشر کرد که بر اساس آن، میزان ایجاد اشتغال از طریق صنعت در فصل بهار نسبت به سال گذشته ۲۹.۵ درصد رشد داشته است.
به عبارت دیگر، با توجه به رشد مجوزهای صادرشده، ۱۰۴هزار و ۳۸۶ نفر از طریق این واحدهای صنعتی مشغول به کار خواهند شد که همین آمار در سال گذشته ۸ هزار و ۶۲۱ نفر بوده است.
بر اساس آمار ارائه‌شده در گزارش عملکرد ۳ ماه نخست امسال در بخش صنعت تعداد مجوزهای تاسیس در بخش صنعت نسبت به سال گذشته با رشد ۲۶.۴ درصدی روبه‌رو بوده است.
بر مبنای این آمار، در ۳ ماه نخست سال گذشته ۳ هزار و ۶۲۷ مجوز برای تاسیس در بخش صنعت صادر شده که این رقم امسال به ۴ هزار و ۵۸۶ مجوز رسیده‌است.
شبکه اطلاع‌رسانی وزارت صنعت، معدن و تجارت در حالی آمارهای یادشده را منتشر کرد که بسیاری از کارشناسان اقتصاد و فعالان بخش صنعت این شیوه ارائه آمار را به اصطلاح آدرس اشتباه دادن قلمداد می‌کنند.
در آمارهای منتشرشده هزینه‌های ارزی مطرح نشده و علاوه‌بر آن، مشخص نیست که چه میزان از این مجوزها وارد مرحله عملیاتی شده است. کارشناسان در ادامه با «گسترش صنعت» گفت‌وگو کردند تا ابعاد مختلف این شیوه آماردهی شفاف شود.
آمارها قابل نتیجه‌گیری نیست
آرمان خالقی، عضو هیات‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران با اشاره به اینکه در تحلیل آمار ۳ ماه نخست امسال باید نیاز به ارز را در نظر داشت، به «گسترش صنعت» گفت: این آمار متاسفانه نقص‌هایی دارد که باید برطرف شود تا بتوان آنها را تحلیل کرد. یکی از بزرگ‌ترین نقص‌های این آمار طرح‌هایی است که به ارز نیاز دارند. در شرایط کنونی با توجه به دشواری‌های تامین مواد اولیه و قطعات از خارج کشور طرح‌هایی که وابستگی بیشتری به ارز داشته باشند در خطر هستند. بر این اساس، به نظر می‌رسد این طرح‌ها یا با تاخیر به بهره‌برداری برسند یا وارد مرحله سرمایه‌گذاری هم نشوند.
این عضو هیات‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران با بیان اینکه شرایط ارزی ریسک سرمایه‌گذاری در ایران را بالا برده است، گفت: شرایط کنونی محاسبات بسیاری از سرمایه‌گذاران را تغییر داده است. اکنون بسیاری از سرمایه‌گذاران در حال بازنگری در طرح‌های تولیدی هستند.
خالقی با بیان اینکه بازار هم این روزها شرایط خاصی دارد و کشش بازار با تحلیل‌های متفاوتی روبه‌رو شده است، توضیح داد: سرمایه‌گذاران برای انتخاب زمان سرمایه‌گذاری زمان بهره‌برداری را هم در نظر می‌گیرند. کشش بازار اکنون قابل ارزیابی دقیق نیست و این موضوع باعث شده سرمایه‌گذاران نتوانند با خیال آسوده سرمایه خود را وارد بخش تولیدکنند.
وی با اشاره به اینکه آماری که اکنون منتشر شده قابل نتیجه‌گیری نیست، توضیح داد: از این آمار نمی‌توان نتیجه‌ای دریافت کرد. به سخن دیگر، مشخص نیست که این آمار نشان از بهبود وضعیت دارد یا خیر. با این حال، مشخص است که هزینه‌های تولید در حال افزایش است و این موضوع مانع جذب سرمایه می‌شود.
خالقی افزود: در شرایط کنونی سرمایه‌گذاران و صاحبان بنگاه‌های تولیدی تنها یک دغدغه دارند و آن حفظ شرایط موجود است. سرمایه‌گذاران اکنون تمایلی برای راه‌اندازی طرح‌های تولیدی یا توسعه کارخانه‌ها ندارند. اگر آنها در این شرایط بتوانند سرمایه خود را حفظ کنند، موفق می‌شوند از این بحران عبور کنند. در این شرایط نمی‌توان از سرمایه‌گذار توقع افزایش سرمایه و توسعه داشت.
این فعال بخش صنعت توضیح داد: اکنون بسیاری از طرح‌های نوسازی و توسعه‌ای متوقف شده است. طولانی شدن این دوره باعث می‌شود میزان فرسودگی صنایع افزایش یابد. به این دلیل دولت باید تلاش کند تا بحران کنونی هر چه سریع‌تر به پایان برسد.
مجوزها به بهره‌برداری نمی‌رسد
محسن شرکا، عضو هیات مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی درباره آمار منتشرشده توضیح داد: آمارهایی که در شرایط کنونی منتشر می‌شود دردی از کشور درمان نمی‌کند. این آمارها باعث می‌شود فضای جامعه ناامن‌تر شود.
در شرایط کنونی سرمایه‌گذاران حاضر به سرمایه‌گذاری در بخش صنعت نیستند. اکنون ارائه آمار مجوزهای صادر شده چه دردی از تولیدکننده و سرمایه‌گذار درمان می‌کند؟
شرکا با بیان اینکه اکنون کشور بیش از هر چیزی به سرمایه‌گذاری واقعی در بخش صنعت نیاز دارد اما زیرساختی برای این سرمایه‌گذاری وجود ندارد، افزود: در این شرایط دولت باید زیرساخت سرمایه‌گذاری را تامین کند. اقتصاد کشور اکنون امنیت کافی برای سرمایه‌گذاری ندارد.
وی با بیان اینکه اکنون باید افزایش صادرات داشته باشیم اما به واردات نگاه می‌کنیم، گفت: قوانین واردات مواد اولیه و قطعات مورد نیاز بخش صنعت با چالش روبه‌رو شده و این در حالی است که دولت باید کمک کند تا صادرات رخ دهد.
این کارشناس حوزه صنایع با اشاره به اینکه باید از ۱۵ سال پیش به سمت نگاه تک‌نرخی کردن ارز و آزادسازی قیمت‌ها پیش می‌رفتیم، توضیح داد: متاسفانه هیچ دولتی حاضر نشد منافع ملی را در این حوزه در نظر بگیرد. تمام دولت‌ها تا جایی که توانستند قیمت‌ها را به‌روز نگه داشتند و تحویل دولت بعد دادند. در این شرایط طبیعی است که چنین بحران‌هایی ایجاد شود.
شرکا با بیان اینکه واحدهای تولیدی با نرخ‌های کنونی و هزینه‌های تولید که در حال افزایش است نمی‌توانند فعالیت خود را ادامه دهند، گفت: پس از برجام تمام مردم امید را تجربه کردند و از یک توافق جهانی خوشحال بودند.
این امید باعث شد سرمایه‌گذاران به سمت تولید حرکت کنند، مردم در سیاست‌های اقتصادی همراه دولت باشند و موارد دیگری که در نهایت به رشد و توسعه اقتصادی و صنعتی کشور در ۲ سال منجر شد. با این حال، پس از روی کار آمدن ترامپ امیدی که وجود داشت با تهدید و خطر روبه‌رو شد.
در این شرایط سرمایه مردم به دلار و سکه تبدیل می‌شود و سرمایه‌گذار هم حاضر نمی‌شود پول خود را وارد بخش تولید کند.
وی افزود: مجوزهایی که صادر شده با دلار ۳۲۰۰ تومانی بوده اما امروز دلار به حدود ۱۰ هزار تومان رسیده است. هیچ تولیدکننده‌ای در این شرایط از مجوزهایی که صادر شده استفاده نمی‌کند. مگر می‌شود با هزینه حدود ۳ برابری تولید را ادامه داد؟ آمارهایی که ارائه شده درست است اما اکنون در مرحله مجوز بوده و این شرایط برای بهره‌برداری مناسب نیست.