احیای ۹ هزار واحد تعطیل؛ آری یا خیر؟
چند وقتی است که اما و اگرها و انتقادها از آمارهای منتشر شده درباره تعداد واحدهای تعطیل برگشته به چرخه تولید مورد توجه کارشناسان اقتصادی و صنعتی و فعالان حوزه تولید و رسانه قرار گرفته است.
با اینکه احیای واحدهای تعطیل در دولت‌های گذشته نیز وجود داشته اما این موضوع در دولت سیزدهم بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.
بازگشت واحدهای تعطیل به چرخه تولید در هاله‌ای از ابهام
نکته قابل توجه درباره این موضوع بازگشت واحدهای تعطیل به چرخه تولید انتشار آمار مبهم، غیر شفاف و غیر مستند از این واحدها است.
از طرفی مشخص نیست منظور مسئولان از واحد تعطیل یا نیمه تعطیل چیست و از طرف دیگر تعریف مشخصی از واحدهای احیا شده نیز وجود ندارد.
هنوز کسی نمی‌داند دقیقا چه واحدی و با چه ویژگی‌هایی از نظر ستاد احیای دولت سیزدهم و سازمان صنایع کوچک، واحد تعطیل محسوب می‌شود و هیچوقت مسئولان مربوطه توصیح ندادند منظورشان دقیقا از واحد تعطیلی که فعال شده چه واحدهایی است.
این ابهامات از یک طرف و نبود اطلاعات واحدهای احیا شده از طرف دیگر و مهمتر از همه، عدم ارزش افزوده محسوس در صنعت کشور بواسطه بازگشت واحدهای تعطیل به چرخه تولید، باعث شده بسیاری از کارشناسان و فعالان حوزه اقتصاد و تولید، خواستار دریافت اطلاعات شفاف واحدهای مذکور و راستی‌آزمایی آنها شوند که متاسفانه تاکنون، مسئولین مربوطه از ارائه آنها به بهانه‌های مختلف، خودداری کردند.
دولت سیزدهم و احیای واحدهای تعطیل
از ابتدای روی کار آمدن دولت سیزدهم هر بار که همایش یا نمایشگاهی برگزار شده، رئیس جمهور، وزیر صمت و معاونین و مدیران وزارت صمت یا اعضای ستاد احیای ریاست جمهوری از راه اندازی کارخانه‌های تعطیل شده صحبت کردند و نکته قابل توجه نیز اینجاست که هر ماه یا هر چند ماه، هزار یا دو هزار واحد به تعداد این واحدهای احیا شده اضافه کردند بدون اینکه اطلاعات، مستندات یا اثری از این واحدها، ارائه یا مشاهده شود.
در مرور این روند میتوان از حدود دو سال پیش و ۳۰ مهر ۱۴۰۱ در روز ملی صادرات شروع کرد که رئیس جمهور در این همایش از احیای دو هزار کارخانه خبر داد.
حدود چهارده ماه بعد در اواخر آذر و اوایل دی‌ماه ۱۴۰۲، رییس جمهور و برخی اعضای دولت با یک جهش ۲۰۰ درصدی از بازگشت ۶ هزار واحد تعطیل به چرخه تولید خبر داد.
دو ماه بعد از آن و حدود ۱۰ روز مانده به پایان سال در ۲۱ اسفند، آقای رییس جمهور در جشن ملی توانمندسازی، هزار واحد دیگر نیز به آمار واحدهای احیا شده اضافه و از فعال شدن ۷ هزار واحد تعطیل توسط دولت سیزدهم خبر داد.
این روند صعودی ادامه داشت و با اینکه از اواخر سال ۱۴۰۲ تا نیمه فروردین سال جدید، فعالیت‌های دولتی و خصوصی بخصوص کارخانه‌ها و کارگاه‌ها تعطیل بودند و فعالیت معمول را نداشتند و هنوز یک ماه از آمار قبلی نگذشته بود که در جشنواره کارگران نخبه به مناسبت روز کارگر تعداد واحدهای احیا شده به عدد ۸۰۰۰ رسید.
به عبارت دیگر در فاصله کمتر از دو سال از اعلام بازگشت ۲۰۰۰ کارخانه تعطیل به چرخه تولید در ۳۰ مهر ۱۴۰۱ رسیدیم به ۸۰۰۰ واحد احیا شده در ۱۲ اردیبهشت سال ۱۴۰۳ و در آخرین مورد نیز رئیس جمهور در دهمین گفتگوی تلوزیونی خود با مردم از بازگشت ۹ هزار واحد تعطیل، به چرخه تولید خبر داد.
این آمار یعنی دولت سیزدهم در حدود ۳۳ ماه، ۹ هزار واحدی که تعطیل بوده با اقدامات، تسهیلات و حمایت‌های مختلف به چرخه تولید برگردانده یعنی چیزی حدود ۲۷۵ واحد در هر ماه.
این عدد و آمار از طرفی جای خوشحالی دارد اما از طرف دیگر با توجه به اینکه هیچگونه اطلاعات و مستنداتی از این واحدها تاکنون منتشر نشده و تاثیر آن نیز به گفته کارشناسان اقتصادی و صنعتی در صنعت کشور مشاهده نشده، پذیرش آن را منوط به راستی‌آزمایی می‌کند تا مشخص شود چه دلایلی باعث شده اثرات بازگشت این تعداد از واحد تعطیل به چرخه تولید، مشاهده و احساس نشود.
با توجه به اهمیت این موضوع، خبرنگار صنایع در قالب گفتگوهای مختلف با تعدادی از کارشناسان و فعالان حوزه تولید، به بررسی این موضوع پرداخته است.
در یکی از این گفتگوها، خبرنگار صنایع با معاون خانه صنعت، معدن و تجارت گفتگو کرده که در ادامه خلاصه آن را ملاحظه می‌کنید.
احیای ۹ هزار واحد تعطیل؛ آری یا خیر؟
بیژن پناهی‌زاده درباره ویژگی واحدهایی که تعطیل بودند و به چرخه تولید برگشتند، اظهار داشت:
هر کدام از شرکت شهرک‌های صنعتی استان‌های مختلف باید اطلاعات دقیق و جامع واحدهای احیا شده را در سایت خود قرار دهند و به تفکیک حوزه فعالیت و نحوه احیا شدن واحد را اطلاع‌رسانی کنند.
با این اقدام می‌شود آمار و ارقام اعلامی را راستی‌آزمایی کرد.
وی همچنن با بیان اینکه صرف اعلام آمار و ارقام استانی، قابلیت راستی‌آزمایی را فراهم نمی‌کمد، تاکید کرد:
تا زمانی که آمار و ارقام واحدهای تولیدی احیا شده، راستی آزمایی نشود، نمی‌توان این آمار را تایید یا تکذیب کرد، لذا مسئله اصلی این است که آمارهای اعلام شده با واقعیتی که ما در اقتصاد و صنعت می‌بینیم، دور از ذهن است.
بهترین روش برای راستی‌آزمایی آمارها
پناهی‌زاده با اشاره به لیست حقوق و دستمزد و بیمه واحدهای تولیدی، تصریح کرد:
بهترین روش موجود برای راستی‌آزمایی آمار اعلامی، بررسی لیست حقوق و دستمزد و بیمه واحدهای بازگشته به چرخه تولید و همچنین میزان تولید اعلامی در سامانه بهین یاب است.
انتشار آمار واحدهای تعطیل شده در کنار واحدهای احیا شده
معاون معدنی خانه صمت در بخش پایانی صحبت خود به یک موضوع مهم در این خصوص اشاره و تاکید کرد:
مسئولان باید به این موضوع مهم نیز توجه کنند که ضرورت دارد اطلاعات واحدهای تعطیل شده در کنار واحدهای احیا شده، منتشر شود تا ما بتوانیم تحلیلی درست و مسئولان نیز تصمیم‌ها و مصوبات منطقی برای حوزه تولید کشور داشته باشند.